Ẩm thực Trung Quốc: Khi niềm tin được “gói ghém” trong bữa ăn hàng ngày

Trong thế giới ẩm thực Trung Quốc, món ăn không chỉ là để… lấp đầy dạ dày, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, một câu chuyện ẩn chứa những lời chúc tốt lành. Mỗi món ăn, mỗi từ ngữ đều mang trong mình một ước vọng, khát khao của con người về cuộc đời và mọi sự xung quanh.

Cùng Hoa Lạc tìm hiểu 4 món ăn đặc trưng được dùng để thể hiện tâm tư, niềm tin của người Trung bao đời nay nhé!

1. Mì trường thọ: Con đường dài của một đời người

Sợi mì dài không đứt đoạn của món mì trường thọ (长寿面) /chángshòu miàn/ không chỉ là một món ăn, mà còn là phép ẩn dụ của một con đường, con đường đời người.

• 长 /cháng/: dài, trường
• 寿 /shòu/: thọ, sống lâu
• 面 /miàn/: mì, bột mì

Khi ăn món mì này, người ta tin rằng mỗi sợi mì được ăn trọn vẹn sẽ mang lại sự trường thọ, nghĩa là sống lâu, sống khỏe, mọi chuyện suôn sẻ, thuận lợi và viên mãn. Món mì này thường được người Trung Quốc dùng trong tiệc sinh nhật. Hơn cả một lời chúc đơn giản, nó được tin mang đến phúc lành cho người sinh thần, nguyện vọng con đường đời họ kéo kéo dài mãi mãi không ngừng.

2. Sủi cảo: Gói trọn tài lộc, gói trọn niềm vui

Nếu như món mì trường thọ được người Trung Hoa dùng trong tiệc sinh nhật thì sủi cảo (饺子) /jiǎozi/ thường được bày lên trên bàn ăn đêm Giao thừa.

Một thói quen lâu năm dần trở thành phong tục không thể thiếu. Tục ăn sủi cảo vào đêm Giao thừa vẫn được người Trung Hoa giữ đến ngày nay, bởi họ tin rằng đó là cách họ gửi lời nguyện cầu đến tổ tiên, thần linh về mong muốn giàu sang, phát tài trong năm mới.

Nguyên nhân chính là vì món sủi cảo được làm bằng cách gói phần nhân (thịt, tôm xay nhuyễn, nấm…) bên trong bột mì và có tạo hình như thỏi vàng bạc ngày xưa. Chính vì vậy, ăn sủi cảo vào đêm Giao thừa đồng nghĩa với việc ta “gói” mọi điều tốt lành của năm cũ và “nuốt” mọi may mắn của năm mới vào trong người – đó là điều người Trung Quốc vẫn luôn tâm niệm trong suốt ngàn năm nay.

3. Bánh trôi nước: Sự sum vầy trọn vẹn

• 汤 /tāng/: canh, nước canh
  • Chữ này có nghĩa là “canh” hoặc “nước nóng”. Nó chỉ nước dùng của món bánh trôi, thường là nước đường nóng.
• 圆 /yuán/: tròn, tròn đầy
  • Chữ này có nghĩa là “tròn”. Hình dạng tròn trịa của bánh tượng trưng cho sự trọn vẹn, đoàn viên và sự sum họp của gia đình.

Khi nhìn vào một bát bánh trôi nước (汤圆) /tāngyuán/, chúng ta thấy một hình tròn hoàn hảo, tượng trưng cho sự trọn vẹn và đoàn viên. Vì vậy, món ăn này thường xuất hiện trong các dịp lễ hội, đặc biệt là khi cả gia đình sum họp và quây quần bên bàn ăn.

Ăn bánh trôi nước là để cầu mong sự ấm áp, hạnh phúc bên những người thân yêu, đồng thời bày tỏ niềm hy vọng gia đình luôn gắn kết mãi mãi. Rộng hơn, món ăn này thể hiện tầm quan trọng của hai chữ “gia đình” trong tâm trí người Hoa, rằng “mái nhà” và “người thân” là những giá trị quan trọng bậc nhất trong cuộc sống dẫu có bao bộn bề.

Ai đi đâu về đâu cũng chớ quên ‘về nhà’ sum vầy, bởi cũng giống như hình ảnh bánh trôi, hạnh phúc toàn vẹn và tròn đầy nhất là khi cả nhà cùng nhau!

4. Cá: Năm nào cũng có của ăn của để

Nếu sủi cảo được dùng trong bữa ăn ngày Tết vì hình dạng giống thỏi vàng của nó thì món cá lại được người Hoa chọn cho bàn tiệc đầu năm vì… phát âm. Theo đó, trong tiếng Trung, từ cá (鱼) /yú/ phát âm giống với từ dư dả (余) /yú/.

Ăn cá mang ý nghĩa “niên niên hữu dư” (年年有余) /nián nián yǒuyú/, tức là năm nào cũng có dư giả của cải, dư dả thời gian và dư dả niềm vui.

• 鱼 /yú/: cá
• 余 /yú/: dư, thừa, còn lại
  • Chữ này có phát âm giống hệt chữ 鱼 /yú/ và có nghĩa là “dư thừa” hoặc “còn lại”. Vì thế, món cá mang ý nghĩa “niên niên hữu dư” (年年有余) /nián nián yǒuyú/ tức là “năm nào cũng có của ăn của để”.

Thế mới thấy, trong văn hóa Trung Hoa, mỗi món ăn mang một ý nghĩa, mỗi lời chúc lại là một niềm tin. Việc học tiếng Trung vì vậy mà ngày một thú vị. Bởi ta đâu chỉ đơn giản là tìm hiểu một ngôn ngữ mới mà còn khám phá, cảm nhận những tâm niệm đẹp mà nền văn hóa này gửi gắm vào cuộc sống.

Nhóm thực hiện: Hoa Lạc